Edebiyat Nedir?
Bir İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü öğrencisi olarak size İngiliz edebiyatı nedir hatta edebiyat nedir sorusu sorulduğunda makul bir cevap vermek gerekir. Keza Türk edebiyatı bitti de İngiliz edebiyatına mı başladın, ne okuduğunu bilmiyor musun, ne olacaksın mezun olunca gibi karşılıklar alabilirsiniz.
Türk Dil Kurumunun Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü / Edebiyat ve Söz Sanatı Terimleri Sözlüğüne göre edebiyatın anlamı,
- Sanatça, yani insanda estetik duyguyu heyecana getirecek değerde meydana getirilmiş şiir, sahne eseri, hikâye, roman, söylev gibi nazım veya nesir halindeki eserlerin hepsi.
- Bu eserlerin yer aldığı sanat kolu
- Bu sanatı ve bu eserleri inceliyen bilim.
- Bu bilimi konu olarak ele alan kitap (EDEBİYATÇA, EDEBİYATLIK, Littéraire; EDEBİYATÇI, Littérateur).
İngiliz Edebiyatı
“Nerede insan varsa orada edebiyat vardır” mantığıyla bakacak olursak İngiliz edebiyatının temellerini Cilalı Taş Devrine (neolitik çağ) hatta Buzul Çağa kadar dayandırabiliriz. Buzul çağın sonlarına doğru sıcaklıkların artmasıyla buzullar eridi ve alçak kesimde kalan topraklar Kuzey Denizi ile Manş Denizi altında kaldı. Böylece Britanya bir adaya dönüşmüş oldu. Buzul Çağda iklimin elvirişli olduğu zamanlarda adaya Avrupa ve Rusya tarafından göç olduğuna dair arkeolojik kalıntılar bulunmaktadır. Bu göç buzul çağın sonuna kadar devam etmiş. Daha sonra Celt’ler, Roman’lar, Saxon’lar, Viking’ler ve Norman’lar tarafından göç almış ve istilaya uğramıştır. İngiliz edebiyatı da bu topluluklar etrafında ortaya çıkmış ve gelişmiştir.
Türkiye’de İngiliz Edebiyatı çalışmalarında çok kaliteli bilim insanları yetişmiştir. Bunlardan bazıları başta Halide Edib Adıvar olmak üzere Mina Urgan, Akşit Göktürk, Sevim Kantarcıoğlu, Cevat Çapan, Zeynep Ergun ve niceleri…
İstanbul Üniversitesi İngiliz Filoloji Kürsüsü(İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü) kurucu başkanı olan Halide Edib 3 ciltlik İngiliz Edebiyatı Tarihi kitabının 1. cildinde İngiliz Edebiyatı hakkında şöyle yazmıştır:
“Bu eserin ingiliz edebiyatı altında tetkik edeceği edebiyat asıl Angles, Saxons gibi ilk Teuton istilâsile teşekkül eden milletin lisan ve edebiyatıdır. Burada en mühim nokta şudur: Büyük Britanya’nın resmî lisanı olan ingilizceyi Saxons’lar ve Angles’ler vermiştir. Gerçi asırlarca süren istilâlar, eski, yeni unsurlar bu lisanın şekil, tekâmül ve ruhuna kendilerine göre az yahut çok tesir yapmışlardır. …”
Dolayısıyla Anglo-Saxonlar’ın İngiliz Edebiyatı üzerindeki etkileri çoktur. Hatta adaya Büyük Britanya (Great Britain) denildiği halde dile Britanya Dili (British Language) denilmemektedir. Halide Edib’e göre bunun nedeni o lisana İngiliz dili adını veren göç ve/ya istila ile gelen Anglo-Saxonlardır.
Yine İstanbul Üniversitesi profesörlerinden biri olan ve İngiliz edebiyatı üzerine ciddi çalışmalar yapmış olan Mina Urgan ise İngiliz Edebiyatı tarihini on döneme ayırmıştır İngiliz Edebiyatı Tarihi kitabında. Bunlar:
- Eski İngilizce dönemi
- Orta İngilizce dönemi
- Rönesans ya da Elizabeth çağı
- Commonwealth dönemi
- Restorasyon dönemi
- Neo-Klasik Çağ
- Pre-Romantik Çağı
- Romantik Çağ
- Victoria Çağı
- XX. yüzyıl edebiyatı
Norton Anthology of English Literature ise 2012 yılı baskısında kitapları 6 cilde ayırmıştır:
- The Middle Ages
- The Sixteenth Century / The Early SEventeenth Century
- The Restoration and the Eighteenth Century
- The Romantic Period
- The Victorian Age
- The Twentieth Century and After
Bu dönemleri, daha sonra dönem özelliklerini, edebi türleri, yazarları ve eserleri ayrı ayrı başlıklarda ele alacağız.
Kaynakça
Adıvar, Halide Edib (1946). İngiliz Edebiyatı Tarihi Cilt 1, 2. Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
